Józef Piłsudski

Józef Piłsudski pierwszy Marszałek Polski jest największą postacią narodu polskiego XX wieku. Umarł 65 lat temu, a do dzisiaj powołujemy się w wielu dziedzinach życia na jego autorytet.

Pierwszy Marszałek Polski, urodził się w 1867r. w Zułowie pod Wilnem, w rodzinie, zaangażowanej czynnie w powstaniu styczniowym. Wychował się w atmosferze tradycji patriotycznych i walki orężnej z Rosją. Ojciec jego był komisarzem Rządu Narodowego w czasie Powstania 1863 roku. Wielki wpływ na patriotyczne wychowanie małego ,,Ziutka" miała matka - Maria z Bilewiczów. Utwory Słowackiego i Mickiewicza były podstawową lekturą w domu Piłsudskich. Z małego buntownika szkolnego występującego przeciw rusyfikacji wyrósł rewolucjonista i człowiek czynu. Jeśli czynami piszemy historię naszą i naszego narodu to wkład Marszałka jest nieoceniony. Nazwisko Józefa Piłsudskiego łączymy nierozerwalnie z faktem odzyskania niepodległości Polski. Ukończywszy gimnazjum w Wilnie, zapisał się w 1885r. na wydział medyczny uniwersytetu charkowskiego, skąd został wkrótce wydalony za udział w rozruchach studenckich. Wróciwszy do Wilna brał udział w kółkach młodzieżowych o zabarwieniu socjalistycznym. W 1887r. został wmieszany w przygotowywany przez rewolucjonistów rosyjskich spisek na życie cara i zesłany na pięć lat na Syberię wschodnią, początkowo do Kiryńska nad Leną potem do Tunki. W 1892r. powrócił do Polski i wziął udział w stworzeniu Polskiej Partii Socjalistycznej. W roku 1894 objął redakcję jej organu- "Robotnika". Niestrudzony propagator idei niepodległości, przyczynił się wydatnie do nadania socjalizmowi polskiemu zabarwienia patriotycznego. Pod pseudonimem "Wiktor" objeżdżał Królestwo i "ziemie zabrane", rozwożąc drukowane przez siebie pismo, zakładał wszędzie tajne organizacje, apelując w pierwszym rzędzie do robotników. Po ośmioletniej pracy podziemnej został w 1900r. aresztowany i osadzony w X Pawilonie w Warszawie. Symulując obłęd, zmusił władze do przeniesienia go do szpitala św. Mikołaja w Petersburgu, skąd zbiegł w 1901r. przy pomocy lekarza Władysława Mazurkiewicza. Osiadłszy w Krakowie, brał udział w życiu politycznym Galicji, krzewiąc myśl walki zbrojnej z caratem. Po wybuchu wojny rosyjsko--japońskiej wyjechał do Tokio, aby uzyskać od rządu Mikada pomoc dla ruchu zbrojnego w Królestwie. Wróciwszy do kraju, zorganizował 13 listopada 1904r. zbrojne wystąpienie przeciw władzom rosyjskim na Placu Grzybowskim w Warszawie, następnie utworzył organizację bojową, jako zawiązek przyszłej siły zbrojnej i kierował jej walką przeciw caratowi. Gdy w Polskiej Partii Socjalistycznej wziął górę kierunek, wrogi dążeniom niepodległościowym, Piłsudski wystąpił z niej wraz z grupą swych zwolenników i utworzył tzw. "Frakcję Rewolucyjną". Po upadku rewolucji w Królestwie, terenem jego działalności stała się Galicja. W przewidywaniu wojny europejskiej głównym celem Piłsudskiego stało się przygotowanie polskiej siły zbrojnej. Propaganda jego w tym kierunku przez długi czas trafiała na opór i brak rozumienia szerokich warstw społecznych, u których polski czyn zbrojny poszedł w zapomnienie. Dopiero po aneksji Bośni i Hercegowiny nastąpił zwrot w polityce i Piłsudskiemu udało się powołać do życia "Związki Strzeleckie". Zajęty odtąd tworzeniem szkół oficerskich i kursów obozowych, kształceniem instruktorów, rozwojem polskiej literatury wojskowej, z chwilą wybuchu I wojny światowej zarządził mobilizację strzelców i 6 sierpnia na czele Kompanii Kadrowej wkroczył do Królestwa. Zajął opuszczony przez Rosjan pas pograniczny. Po utworzeniu Legionów objął dowództwo nad Pierwszą Brygadą i na jej czele stoczył z Rosjanami kilkadziesiąt bitew, potyczek i utarczek, zdobywając sobie sławę wskrzesiciela polskiej armii. Równocześnie począł tworzyć niezależnie od Legionów tajne wojsko niepodległościowe - Polską Organizację Wojskową (P.O.W.), której odgałęzienia sięgnęły w głąb Rosji. Narażony na ustawiczne starcia z władzami wojskowymi państw centralnych w lipcu 1916r. podał się do dymisji ze stanowiska dowódcy I Brygady Legionów. Po proklamacji 5 listopada 1916r. wszedł do Tymczasowej Rady Stanu jako Dyrektor Departamentu Wojskowego. Po wybuchu rewolucji rosyjskiej doszedł do przekonania, że głównym wrogiem stali się odtąd Niemcy i przeciw nim skierował działalność P. O. W. Gdy na porządek dzienny weszła sprawa przysięgi legionistów na braterstwo broni z Niemcami, Piłsudski sprzeciwił się jej. 20 lipca 1917r. został przez władze niemieckie uwięziony i osadzony w Magdeburgu. Po katastrofie państw centralnych wypuszczony na wolność, powrócił do Warszawy i przejął z rąk Rady Regencyjnej władzę wojskową, następnie 14 listopada 1918r. cywilną. Zwołany przezeń Sejm Ustawodawczy uchwałą z 20 lutego 1919r. powierzył mu sprawowanie obowiązków Naczelnika Państwa do chwili uchwalenia konstytucji. Jako Naczelny Wódz wojsk polskich przeprowadził Piłsudski zwycięską wojnę z Sowietami, w trakcie której starał się urzeczywistnić ideę federacji Polski z Litwą i Ukrainą. W marcu 1920r. armia ofiarowała mu buławę Pierwszego Marszałka Polski. Reprezentując poglądy lewicy, popadał Piłsudski w częste konflikty z najsilniejszym w sejmie stronnictwem demokratyczno-narodowym, zarówno o kierunek w polityce zagranicznej, jak i stosunek Naczelnika Państwa do sejmu. Po zebraniu się drugiego sejmu odmówił kandydowania na prezydenta Rzeczpospolitej i objął funkcję szefa sztabu generalnego. Po utworzeniu się gabinetu Witosa w 1923r. wystąpił z czynnej służby w wojsku i wycofał się do Sulejówka pod Warszawą, oddając się ,pracy literackiej i opozycyjnej propagandzie politycznej. W maju 1926 niezadowolony z istniejących w państwie stosunków stanął na czele oddanych mu pułków i wkroczył do Warszawy, zmuszając po trzydniowej walce do ustąpienia Prezydenta Rzeczpospolitej i gabinetu Witosa. Od tej chwili Piłsudski sprawuje faktyczną dyktaturę. Obrany w czerwcu 1926r. przez Zgromadzenie Narodowe Prezydentem Rzeczpospolitej, odmówił przyjęcia tej godności. Obejmuje natomiast tekę ministra spraw wojskowych i stanowisko przewodniczącego Rady Wojennej i generalnego inspektora armii. Dwukrotnie (X. 1927 - VI.1928, VIII-XII. 1930) sprawował prezesurę gabinetu. Od maja 1926r. do maja 1935r. wywierał decydujący wpływ na wszystkie ważniejsze zagadnienia polityczne w Polsce, piastując bez przerwy urzędy Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, oraz Ministra Spraw Wojskowych. Rezerwując dla siebie dziedzinę wojskowości i politykę zagraniczną, decydował faktycznie we wszystkich ważnych sprawach, polityki wewnętrznej i ustawodawstwa. Jako twórca polskich sił zbrojnych przeprowadził po roku 1926 reorganizację armii, złożonej z dawnych wojsk zaborczych i formacji nowszych, w duchu ujednolicenia korpusu oficerskiego oraz uzbrojenia. Z myślą o wychowaniu zdrowego fizycznie pokolenia popierał ideę wychowania fizycznego. W polityce zagranicznej, kierując jej głównymi posunięciami, przeprowadzał zasadę realizmu i samodzielności drogą polityki pokojowej i układów dwustronnych. Doceniając znaczenie sojuszów z Francją i Rumunią, podjął równocześnie próby bezpośredniego porozumienia z Niemcami, które doprowadziły do układu o nieagresji w 1934r. i ZSRR w 1932r. Jednocześnie zacieśnił stosunki z państwami bałtyckimi. Był przeciwnikiem polityki wielkich mocarstw, dążących do prowadzenia polityki nadrzędnej, ponad wolą państw średnich i mniejszych i udaremnił powstanie paktu czterech mocarstw, spychających Polskę do roli drugorzędnej. Dzięki tej realnej i pokojowej polityce, sytuacja międzynarodowa Polski uległa zmianie nalepsze. Mogąc po roku 1926 stać się dyktatorem i mając do tego zachętę ze strony większości społeczeństwa oraz możliwości realne, wolał, zgodnie ze swymi zasadami, pozostać w roli wychowawcy społeczeństwa, zabierając głos decydujący tylko w momentach specjalnie ważnych i trudnych. Pozostawiwszy reprezentację parlamentarną, zwalczał sejmowładztwo, oraz rozpowszechnioną przed majem 1926r. korupcję polityczną. Gdy w roku 1935 parlament przeprowadził zmianę konstytucji, Piłsudski przeprowadził w nowej Konstytucji zasadę równowagi naczelnych organów państwa, podnosząc autorytet i prerogatywy głowy Państwa oraz władzy wykonawczej, przy zachowaniu uprawnień władzy ustawodawczej. W stosunku do mniejszości narodowych był zwolennikiem metody współpracy w obrębie i dla dobra wspólnego państwa. Utrzymując pełną tolerancję w stosunku do mniejszości, uważał sprawę tę za wewnętrzną i ogłosił w Lidze Narodów deklarację o niewykonywaniu traktatu o ochronie mniejszości, uważając, że nie da się on pogodzić z prestiżem mocarstwowym Polski i daje sposobność do rozgrywek politycznych w Genewie. Nieuleczalna choroba, rak wątroby stwierdzony na wiosnę 1935r., zmogła 12 maja 1935 wycieńczony pracą organizm. Pogrzeb Piłsudskiego stał się żałobną manifestacją całego społeczeństwa. Ciało Jego złożono na Wawelu 18 maja 1935r. w krypcie św. Leonarda, potem w specjalnie na ten cel przygotowanej krypcie pod wieżą "Srebrnych dzwonów", serce zaś na cmentarzu wileńskim "na Rossie", obok ciała jego matki.

Jest autorem szeregu prac publicystycznych i historyczno-wojskowych:

" Walka rewolucyjna w zaborze rosyjskim ".

" 22 stycznia 1863 ".

" Wspomnienia o Gabrielu Narutowiczu ".

" O wartości żołnierza legionów ".

" Rok 1920 ".

" U źródeł niemocy Rzeczpospolitej ".

" Moje pierwsze boje".